Na początek teoria. Czym są stopy procentowe?

Stopa procentowa to najwyższa opłata jaką może nałożyć na ciebie bank, gdy pożyczasz pieniądze. Jeżeli masz pomysł na inwestycję, lecz nie posiadasz kapitału, możesz wziąć kredyt. Wtedy poniesiesz opłatę kredytową – tę opłatę będą ustalać stopy procentowe. Stopy procentowe są wyznaczane przez Radę Polityki Pieniężnej – organ (w teorii) niezależny od rządu, wchodzący w skład banku banków, czyli Narodowego Banku Polskiego.

Dlaczego obniża się stopę procentową?

Chodzi o inwestycje.

W obliczu kryzysu gospodarczego, jak to miało miejsce przez ostatni rok, dochodzi naturalnie do spadku inwestycji. Pieniądze inwestuje się gdy się je posiada, a gdy pojawia się kryzys z definicji ich brakuje (gdyby było inaczej nie mówilibyśmy o kryzysie w gospodarce). Obniżenie stóp procentowych sprawia, że inwestycje pokrywane z kredytów stają się bardziej rentowne.

Dlaczego niska stopa procentowa jest niebezpieczna?

Wysoka inflacja.

Stopa procentowa jest kosztem pieniądza jaki musimy ponieść, aby kupić nasz przysłowiowy „wózeczek z parówkami”. Obniżenie tego kosztu, czyli stopy procentowej, sprawia, że pieniądze będą tańsze. A jak nazywamy proces, w którym pieniądze stają się tańsze? Oczywiście inflacją.

Czemu nie możemy zapukać od spodu i przebić granicy zerowego kosztu kredytu?

Taka stopa nosi przydomek „ujemnej”. Ujemne stopy procentowe oznaczają, że bank dopłaca do kredytu, jaki zaciągasz. Jeśli pożyczysz np. 100 zł na 5 lat, to przy stopach ujemnych 2% będziesz musiał oddać 98 zł. Orzeł biznesu i ekonomii uzna, iż w takiej sytuacji można nic nie robić tylko brać kolejne kredyty, bo przecież można na nich zarabiać. Oczywiście nie jest to takie proste. Z definicji wychodzi on 2 proc. na plusie – lecz te 2 proc., które udało się wyskrobać Januszowi biznesu na tej prominentnej transakcji, dawno zostatały przetrawione przez inflację.

Epopeja konsekwencji ekonomicznych niskiej stopy procentowej.

Obniżanie stóp procentowych ma wiele konsekwencji. Banki utrzymują się w głównej mierze z opłaty jaką pobierają za pożyczenie pieniędzy. Jeżeli stopę procentową ustawi się na niższym poziomie przychody banków spadną wraz z nią. Przechowując pieniądze na koncie w banku otrzymujemy „oprocentowanie” – jest ono bezpośrednio związane ze stopą procentową, a więc jeżeli ona spada to i nasze przychody również. Ale czemu? Ponieważ nasze pieniądze są pożyczane! Bank jest pośrednikiem między inwestorem, a osobami posiadającymi pieniądze.

Jeżeli system nie jest w stanie zapewnić nam sensownego zwrotu z przechowywania pieniędzy w banku, mądry Kowalski przeważnie decyduje się na przeniesienie swoich dóbr do innego stabilnego i bezpiecznego rynku – rynku mieszkaniowego. W okresie pandemii połowa mieszkań była kupowanych jako inwestycje.

Podsumowując: stopy procentowe są wygodnym narzędziem pozwalającym radzić sobie z kryzysami gospodarczymi, lecz nierozważne ich stosowanie może same być ich przyczyną. Dlatego też tak istotnym było rozwiązanie przyjęte przez ustrojodawców, iż Narodowy Bank Polski jest niezależnym od rządu organem.